تأثیرنااطمینانی اقتصادی بر نرخ باروری ایران (در دوره زمانی 1378تا 1398)

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

2 دانشجوکارشناسی ارشد علوم اقتصاد، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

چکیده

عوامل اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی ازجمله عوامل تأثیرگذار بر باروری است که از میان آنها عوامل اجتماعی در بسیاری از پژوهش­های پیشین موردبررسی قرارگرفته‌اند؛ اما در مورد تأثیر متغیّرهای نااطمینانی اقتصادی تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است. ازجمله علل نااطمینانی اقتصادی­ می­توان به افزایش قیمت نفت و قیمت کالاها اشاره کرد که به فزایش هزینه­های تولیدی شرکت­ها می­انجامد. این ­امر فشار تورم را افزایش می­دهد و شوک طرف عرضه منجر به رکود خواهد شد که ترکیبی از تورم بالا و رشد اقتصادی پایین است. همچنین می­توان از دو عامل دیگر نااطمینانی اقتصادی، رکود اقتصادی جهانی و بی­ثباتی ­مالی بانک­ها نام برد. اخیراً نااطمینانی­ اقتصادی به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده باروری شناخته‌شده­ است­ که در تحقیقات قابل‌توجه است. بر همین اساس اندازه­گیری نااطمینانی­ اقتصادی دشوار است و واضح نیست. نتایج بررسی حکایت از آن دارد که افزایش نااطمینانی اقتصادی دولت باعث کاهش نرخ باروری در دوره زمانی و مکانی موردبررسی شده است. به‌طوری‌که در مدل­های بلندمدت و کوتاه­مدت اثر این شاخص بر نرخ باروری معنی­دار است. براین‌اساس می­توان به دولت پیشنهاد کردکه با پشتیبانی و حمایت از ترویج ازدواج موفق و آسان، فرزندآوری ازطریق تمهیدسازی و کارهای ­قانونی و اعطای تسهیلات و امکانات و چترفراگیر بیمه‌های درمانی تکمیلی، آموزش و مشاوره مستمر و مسئولانه نوجوانان، جوانان با اولویت خانواده‌ها قبل، حین و دست‌کم پنج سال پس از ازدواج توسط همه دستگاه‌های ذیربط نیز است. این مطالعه به روش اسنادی یا کتابخانه‌ای بوده و تمامی داده­ها از طریق ­سایت­ بانک ­جهانی ­جمع‌آوری‌شده ­است. جامعه آماری موردمطالعه ­ایران­ بوده ­که ­برای ­دوره ­زمانی 1378-1398 و بعد مکانی 22 استان‌هایی ­که ­براساس­ افت­ جمعیت­ انتخاب‌شده‌اند موردبررسی قرار خواهد گرفت. در این تحقیق از داده‌های پانلی به دلیل اطلاعات بیشتر، تغییر­پذیری بیشتر، هم‌خطی کمتر، درجه آزادی بالاتر و کارایی بالاتر نسبت به سری‌های زمانی و داده­های مقطعی و روش ARCH و GARCH استفاده شد است.

کلیدواژه‌ها

رحیمی، غلامرضا (1389). سازمان بهداشت جهانی (WHO). فصلنامه دانشکده پیراپزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 2(8)، 56-53.
احمدی، بتول؛ و شاه­بابایی، سعیده (1392). مدیریت سلامت زنان، توسعه سیاست‌ها و تحقیقات و خدمات. فصلنامه رفاه اجتماعی، 24(47)، 59-29.
فولادی، محمد (1398). تحلیلی بر تغییر و تحولات جمعیتی ایران با تأکید بر فرصت طلایی پنجره جمعیتی، فصلنامه مطالعات راهبردی زنان، 5(20)، 60-43.
فیشر، دورتیوش وبگ (1385). اقتصاد کلان (محمدحسین تیزهوشی، مترجم). تهران: جنگل.
میرزایی، محمد؛ و شمس قهقرخی، مهری (1385). جمعیت‌شناسی سالمندان در ایران براساس سرشماری‌های 1385-1335.
هاشمی دیزج، عبدالرحیم (1386). سیاست‌های پولی و مالی. تهران: جهاد دانشگاهی.
عباسی شوازی، محمدجلال (1381). بررسی دیدگاه زنان در مورد رفتارهای باروری در استان یزد. فصلنامه نامه علوم اجتماعی، 10(20)، 169-203.
اسدی، محمدرضا (1391). افزایش جمعیت یا افزایش کیفیت جمعیت، کدام استراتژی؟. روزنامه دنیای اقتصاد، شماره خبر: ۶۵۲۵۵۴.
ضیایی بیگدلی؛ محمدکلانتری، محمدتقی؛ و علیزاده‌اقدام، محمدباقر (1385). رابطه بین میزان باروری کل با توسعه اقتصادی و اجتماعی. فصلنامه رفاه اجتماعی، 5(21)، 123-140.
دلیری، حسن. (1397). تأثیر متغیرهای اقتصادی بر نرخ باروری در استان های ایران. اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 25(16), 67-96. doi: 10.22067/erd.v25i15.64057
شهبازی، علی؛ و حسنی، نسیم (1391). جایگاه خاص و ویژه زنان و تأثیر آنها برتوسعه. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت).
عسکری ندوشن، عباس؛ حسینی، حاتم؛ و کریمی، حامد (1394). مطالعات پژوهشی راهبردی زنان. فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، 17(67)، 45-83.
ﭘﻴﺮﺧﺎﺋﻔﻲ، علیرضا؛ روحانی، عباس؛ و دیباجی، زهرا سادات (1388). تأثیر آموزش سردکننده‌های جنسی در ارتقای سلامت جنسی. اندیشه و رفتار، 3(11)، 77-86.
ابراهیمی، محسن؛ و سوری، علی (1384). زیان ناشی از نااطمینانی درآمد‌های نفتی بر رشد اقتصادی و ضرورت حساب ذخیره ارزی. فصلنامه اقتصادی مفید، 1(1)، 43-54.
اندرس، والتر (1386). اقتصادسنجی سری­های زمانی با رویکرد کاربردی (جلد دوم، چاپ اول) (محمد صادقی و سعید شوال­پور، مترجمان). تهران: دانشگاه امام صادق علیه السلام.
Barro, Robert J(1990), "Economic Growth in a Cross Section of Countries" Work- ing Paper no. 3120. Cambridge, Mass. NBER, September.
Barro, Robert J.(1990) " Government Spending in a Simple Model of Endogeneous Growth." The Journal of Political Economy, Vol. 98, No.
Byrne Joseph.p and Davis Philip(2003), "panel estimation of the impact of exchange rate uncertainty on investment in the major industrial countries", niesrand,brunel university.
E. Domar (1975),"Essays in the theory of economic growth", Oxford university press, New York.
Fischer, Stanley (1993), "The Role of Macroeconomic Factors in Growth"
Journal of Monetary Economics, Vol. 32, pp. 485-512 .
Garey Ramey and Valerie A. Ramey(1995) "Cross-Country Evidence on the Link Between Volatility and Growth" .The American Economic Review, Vol. 85, No. 5, pp. 1138-1151.
Hadjimicheal, Michael T., Dhaneshwar Ghura & Martin Muhlesien (1994), "Effects of Macroeconomic stability on Growth, Saving and Investment in Sub- Saharan Africa: An Empirical Investigation", IMF Working Paper, No.98.
Harrod.R.F(1960)"Second Essay In Dynamic Economics", In Economic Journal June .
Lensink Robert,Hong bo and sterken elmer(2002), "Does uncertainty affect economic growth?" An empirical Analysis-university of Groningen..
Levine, Ross & David Renelt (1990); "A Sensitivity Analysis of Cross-Country".
N.Gregory Mankiw(2003), "macroeconomics", fifth edition,pp380-404.
Robert E Hall,David H Papell(2005) "macroeconomics Economic Growth Fluctuations and Policy".
Robert J. Barro AND Xavier Sala-i-Martin(2004). "Economic Growth", Second Edition.
Sanchez,b.(1998),"Macroeconomic stability and economic growth :the case of Spain". Applied Economic Letters,vol5,pp587-91.
Serven Luis(1998), "Macroeconomic uncertainty and private Investment in LDCs: An Emprical Investigation" ,The world Bank published.
Solow, Robert M(1956), "A Contribution to the Theory of Economic Growth" Journal of economic,vol70 pp. 65-94.
  • تاریخ دریافت: 21 مهر 1399
  • تاریخ بازنگری: 23 آذر 1399
  • تاریخ پذیرش: 22 دی 1399