ارزیابی محور دفاع و امنیت سند الگوی پایه پیشرفت اسلامی- ایرانی از منظر دفاع غیرعامل

گوهری‌قدم, ابوذر; اسلامی مجد, محمد

ارزیابی محور دفاع و امنیت سند الگوی پایه پیشرفت اسلامی- ایرانی از منظر دفاع غیرعامل

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشیار روابط بین‌الملل، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

² دانشجوی دکترای علوم سیاسی (سیاست‌گذاری عمومی)، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران

چکیده

سند الگوی پایه پیشرفت اسلامی- ایرانی در محورهای متعدد دارای کاستیها گوناگونی است. مسئلهای که این پژوهش پرداختن به آن را مدنظر دارد، کاستیها و کمبودهای سند الگوی پایه پیشرفت اسلامی- ایرانی در محور امنیت و دفاع از منظر پدافند غیرعامل است (مسئله). اهمیت این مسئله در جایگاه بالای سند الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت بهعنوان نقشه راه پنجاه سال آینده جمهوری اسلامی ایران نهفته است (اهمیت). ضرورت پرداختن به این مسئله ناشی از کاستیهای موجود در متن سند در حوزه امنیت و دفاع و از منظر پدافند غیرعامل و لزوم رفع این کاستیهاست (ضرورت). هدف این پژوهش، برجسته ساختن نقصهای موجود در متن سند در حوزه امنیت و دفاع و ارائه راهکارهای اصلاحی برای کمک به سیاست‌گذاری در این حوزه است (هدف). پدافند غیرعامل مهم‌ترین مفهوم این پژوهش است که تعریف مختاری از آن ارائه‌شده است (مبنای مفهومی). پرسش این پژوهش عبارت است از اینکه کاستیهای سند الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت در حوزه امنیت و دفاع از منظر پدافند غیرعامل چیست؟ (پرسش اصلی). دادههای این پژوهش به‌صورت کتابخانهای گردآوری‌شده و به‌صورت توصیفی تحلیلی مورد ارزیابی قرارگرفته است (روش). این پژوهش با توجه به لزوم بومی بودن الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت، از منظر منابع اسلامی و مبتنی‌بر علوم انسانی اسلامی انجام‌شده و در پایان به این نتیجه رسیده که مقوله وجودی دفاع و امنیت در سند الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت بسیار کم‌بها بوده و نگاه به این حوزه از منظر پدافند غیرعامل اساساً مغفول واقع‌شده است (نتیجهگیری). در این مقاله با الهام از منابع اسلامی و بومی (قرآن، روایات، اندیشه امام و رهبری) پیشنهادهایی برای پر کردن خلأها و رفع کاستیها ارائه‌شده است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.27831213.1399.1.1.4.3

مراجع

قرآن کریم.

اسکندری، حمید (1390). آشنایی مقدماتی با پدافند غیرعامل، تهران، بوستان حمید.

پاکتچی، احمد (1397). «گذار از مدارا به هم‌افزایی: پی‌جویی زمینه‌های همبستگی اجتماعی در قرآن کریم»، پنجمین هم‌اندیشی «جایگاه مطالعات قرآنی در اعتلای علوم انسانی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

تارنمای فرهنگستان زبان و ادب فارسی (1398). Passive defense، قابل دستیابی از طریق لینک: https://wiki.apll.ir/word/index.php/Passive_defense

تارنمای مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت (1398). اندیشکده دفاع و امنیت ملی،، قابل دستیابی از طریق لینک زیر:

http://olgou.ir/index.php/fa/2012-01-29-19-42-43/2013-11-16-10-24-20/2013-07-26-07-23-01

تارنمای مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت (1398). اهداف مرکز، قابل دستیابی از طریق لینک زیر:

http://olgou.ir/index.php/fa/2012-01-29-19-13-39/2012-01-29-19-17-40

تارنمای مرکز الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت (1398). حکم تأسیس مرکز، قابل دستیابی از طریق لینک زیر:

http://olgou.ir/index.php/fa/2012-01-29-19-13-39/2012-02-12-19-32-31

دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی خامنهای (1389). ابلاغ سیاست‌های کلی نظام در امور «پدافند غیرعامل»، قابل دستیابی از طریق لینک زیر:

http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=16985

دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی خامنهای (1392). بیانات در حرم رضوی، قابلدستیابی از طریق لینک:http://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=22233

دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله‌العظمی خامنهای (1397). دیدار مسئولان سازمان پدافند غیرعامل با رهبر انقلاب، قابل دستیابی از طریق لینک زیر:

http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=40780

الدلام، کاظم‌علی (2009). احکام العلاقات مع الکفار، رسالة الماجستیر، فرع الفقه و الأصول، قم: کلیه الشهید الصدر العلمیة، جامعة المصطفی العالمیة.

رحمانی، محمد (1382). قاعده نفی سبیل از منظر فریقین. فصلنامه پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی، 2(6)، 28- 2.

سازمان پدافند غیرعامل کشور (1392). «سند راهبردی پدافند غیرعامل کشور 1396- 1392»، تهران، روابط عمومی و حوزه ریاست سازمان پدافند غیرعامل کشور.

علیزاده، عبدالرضا؛ و کاویانی، محمدهادی (1390). «حق امنیت فردی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه حقوق مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، 1(4)، 272-257.

گرجی، ابوالقاسم؛ عمید زنجانی، عباسعلی؛ و موسوی، سیدفضلالله (1379). ترجمه، تحقیق، نقد و بررسی مقاله «حق امنیت شخصی افراد از دیدگاه اسلام». فصلنامه نامه علوم انسانی، 1(3)، 68-33.

مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران (1398). «ارزیابی سند پایه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت»، تهران: مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران.

موسوی‌خمینی، روحالله (1370). صحیفه نور (جلد 19). تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.

DoD, R. (2019). DOD Dictionary of Military and Associated Terms, available at:

https://www.jcs.mil/Portals/36/Documents/Doctrine/pubs/dictionary.pdf.