فرایند پذیرش مقالات

سیاست‌ها و راهنماهای داوری
نشریه علمی مطالعات امنیت اقتصادی که به صاحب امتیازی مرکز پژوهشی  امنیت اقتصادی تدبیر منتشر می‌شود؛ متعهد به اجرای داوری دوسوپنهان (Double-Blind Peer Review) بر اساس راهنماهای کمیته بین‌المللی اخلاق نشر و ‏"توصیه‌های ‏ ICMJE‏ در خصوص اجرا، گزارش، ویرایش، و نشر فعالیت های علمی در ‏مجلات پزشکی" در روند داوری خود است. جهت مطالعه این راهنماها و سیاست‌ها به این لینک مراجعه نمایید.

استانداردهای دبیران و نویسندگان
نشریه علمی مطالعات امنیت اقتصادی که به صاحب امتیازی مرکز پژوهشی امنیت اقتصادی تدبیر منتشر می‌شود؛ متعهد به اجرا و پیروی از استانداردهای بین‌المللی برای دبیران بر مبنای بیانیه‌های کمیته بین‌المللی اخلاق نشر است. این استانداردها برای روند انتشار و داوری نشریات طراحی شده است و همچنین نشان دهنده راهکارها و راه‌حل‌ها هنگام بروز تعارض است. جهت اطلاعات بیشتر می‌توانید به این لینک مراجعه نمایید.

 فرآیند همترازخوانی
تصمیم به انتشار یک مقاله، منوط به ارزیابی سردبیری و همترازخوانی است. تمامی مقاله‌­ها در ابتدا توسط هیأت تحریریه که از دو یا چند عضو تیم سردبیری تشکیل شده است، مورد ارزیابی قرار می­‌گیرند. قصد اصلی از این کار، تصمیم­‌گیری در این مورد است که چه مقاله­‌ای­ برای همترازخوانی ارسال شود و یا اگر مقاله­‌هایی برای همترازخوانی ارسال نمی­‌شوند، سریعاً تکلیفشان مشخص شود.
     سرمقاله­‌ها و نامه­‌ها ممکن است در این مرحله پذیرفته بشوند ولی در سایر موارد، یا مقاله رد می­شود و یا برای همترازخوانی ارسال می­‌گردد. مقاله­‌هایی که فاقد استانداردهای اولیه[1] باشند و یا با وجود مثبت بودن همترازخوانی، باز هم به چاپ نرسند (مثلاً به خاطر کافی نبودن ایده­‌های جدید[2] و یا ابهام در سنخیت با مبحث مورد نظر[3])، ممکن است در این مرحله پذیرفته نشده و به نویسندگان آن مقاله­‌ها مرجوع شوند تا در صورت تمایل به چاپ مقاله­ی خود در جای دیگر، تأخیری در کارشان پیش نیاید. گاه پیش می­‌آید که مقاله­‌ای را برای بازبینی به نویسنده­‌اش عودت می­‌دهند تا سردبیران بتوانند در خصوص تأیید ارسال آن مقاله برای داوری بهتر تصمیم بگیرند. از مرحله­‌ی فرآیند داوری به بعد، نویسندگان می‌توانند پس از گذشت یک الی دو هفته از زمان ارائه­ مقاله، منتظر اعلام تصمیم داوران باشند.
     نسخه­ دست­‌نویس[4] مقاله­‌هایی که وارد فرآیند داوری می­‌شوند، توسط اعضای یک هیأت تخصصی[5] بین­‌المللی مورد داوری قرار می­‌گیرند. تمامی این مقاله­‌ها توسط دو یا چند نفر مورد همترازخوانی دوسویه قرار می­‌گیرند و نظارت بر کار ایشان بر عهده­ی ویراستار بخش[6] و سرویراستار مجله است. همه گونه اقدامات لازم به ‌عمل می­‌آید تا طی فرآیند داوری هویت نویسنده مخفی بماند، ولی این دیگر بر عهده­ی خود نویسندگان است که دقت کنند تا هویت­ خود را در جزئیات پیش­چاپ[7] و یا در جای دیگر آشکار نکنند. نویسندگانی که هویت خود را در نسخه­ دست­‌نویس مقاله­‌شان آشکار می­‌کنند، ما را به این تلقی می­‌رسانند که مشکلی با افشای نام خود ندارند و از این‌رو داوری مقاله­ آنها به‌صورت یک­‌سویه خواهد بود (یعنی نویسنده­ مقاله از هویت داوران مطلع نخواهد شد).
     هدف ما این است که پس از اتمام داوری مقاله، در عرض چهار هفته فرآیند تصمیم‎گیری را نهایی کنیم؛ اگرچه، گاهی تأخیرهایی پیش می­‌آید و بهتر است که نویسندگان پس از تحویل مقاله­ خود، تا شش هفته صبر کنند و با دفتر مجله تماس نگیرند. تصمیم نهایی در خصوص پذیرش مقاله، بر عهده سردبیر است. روال داوری مقاله­‌های مجله را می­‌توانید در اینجا ملاحظه فرمایید.
     داوران مقاله­‌ها مهم­‌ترین افرادی هستند که در تبدیل نشریه به‌عنوان نشریه‌ای که مقاله­‌های آن مورد همترازخوانی (با داوری دوسویه) قرار گرفته­، سهم دارند؛ از این افراد مؤکداً خواسته شده است که به هیچ عنوان هویت خود را افشا نکنند.
     اگر داور احساس کند که مقاله­ ارائه شده فاقد صلاحیت فنی است و یا او خود قادر نیست داوری مقاله را در وقت مقرر به انجام برساند و یا آن مقاله دارای تضاد منافع است، بلافاصله باید از داوری آن امتناع کند.
همه­ مقاله­‌های دریافت ­شده باید محرمانه تلقی شوند؛  تمامی پیشنهادات ارسالی از سوی افراد خارج از نشریه باید به تایید هیأت تحریریه برسد.
هیچ­کدام از داوران نباید مقاله­‌ای را که برای داوری به او تحویل داده شده است به صلاحدید خودش تحویل داور دیگری بدهد؛ از پذیرش چنین مقاله­‌ای بی­‌درنگ باید امتناع شود.
داوران مبنای فرایند کیفی کار تلقی می­‌شوند و باید اطمینان حاصل کنند که مقاله‎های منتشرشده از کیفیت بالایی برخوردار بوده و دست ­اول باشند. اگر داور مطلع شود که مقاله­ تحویل شده به او در انتشارات دیگری در حال داوری است، باید سردبیر را در جریان امر قرار دهد.
     برای تجزیه­ و ­تحلیل مقاله­‌ها قوانین سفت و سختی وجود ندارد؛ این کار را می­‌توان مورد به مورد و با در نظر گرفتن ارزش، کیفیت، و اصالت مقاله­ی ارائه­ شده انجام داد.
     در انجام داوری­‌ها عموماً به موارد زیر توجه می­‌شود:

  • ساختار مقاله­ ارائه ­شده و تناسب آن با رهنمودهای نویسنده؛
  • نیّت و مقصود از نوشتن مقاله؛
  • روش به‌کارگیری از گذار از یک موضوع به موضوعی دیگر؛
  • مقدمه­ ارائه شده و نتیجه­‌گیری/پیشنهادهای مطرح­ شده؛
  • منابع ارائه­شده برای مستندسازی محتوای مقاله؛
  • دستور زبان، سجاوندی، و املای درست؛
  • مسائل مرتبط با سرقت ادبی؛
  • متناسب بودن مقاله با نیاز مطرح­ شده.

      در پذیرش یا رد یک مقاله بر اساس اظهارنظر داور تصمیم‌­گیری می­‌شود و آنها عنصر اصلی فرایند همترازخوانی محسوب می­‌شوند. ما از همه­ی داوران درخواست می­‌شود تا مقاله­ تحویل‎گرفته را به‌­طور کامل و با جزئیات مورد داوری قرار دهند و اظهارنظرهای مرتبط با داوری را بدون هیچ‌سوگیری اعلام کنند تا موجب رشد کیفیت مجلات شود.

راهنمایی­‌هایی برای داوران همترازخوان­
نسخه­­ دست­‌نویس تمامی مقاله­‌ها به­‌صورت دوسویه مورد داوری قرار می­‌گیرند. در نشریه، ما به این اعتقاد داریم که همترازخوانی مقاله­‌ها، اساس صیانت از کیفیت و شرافت در پژوهش­‌های علمی و دانشگاهی است.
شما به‌عنوان داور به ویراستاران (شامل ویراستار بخش و سرویراستار) مشورت‌های لازم را می‎دهید تا آنها تصمیم نهایی را (با یاری یک کمیته­­ی ویرایش‌­کننده­ی کل مقاله­‌های پژوهشی و بخش عمده­ای از مقاله­‌های تحلیلی) اتخاذ کنند. ما شما را از تصمیم خود مطلع می­‌سازیم. حتی اگر مقاله­‌ای را نپذیریم، تمایل داریم نظرات سازنده­ای را به نویسنده­ی مقاله ارائه دهیم تا شاید او را در بهبود آن مقاله یاری کنیم.
تمامی نسخه­‌های دست­‌نویسی که هنوز به چاپ نرسیده­اند، اسناد محرمانه محسوب می­‌شوند. چنانچه شما از طرف ما دعوت شده باشید تا مقاله­‌ای را موردداوری قرار دهید، لطفاً در مورد آن با همکار خود صحبت نکنید. هنگامی که شما دعوتنامه‌ای را برای انجام همترازخوانی دریافت می­‌کنید، بایستی فرم انجام داوری را که از سوی مجله ارسال می­‌شود، پر کنید. شما باید تلاش کنید تا به هر دعوت­نام‌ه­ای که راجع به انجام همترازخوانی دریافت می­‌کنید، پاسخ دهید. اگر احساس می­‌کنید مقاله­ مورد­نظر خارج از حیطه­ تخصص شماست و یا وقت کافی برای داوری آن مقاله را در اختیار ندارید، بلافاصله دفتر نشریه را در جریان امر قرار دهید تا آنها بتوانند از داور دیگری دعوت به عمل بیاورند. در این مرحله می­‌توانید یکی از همکاران واجد شرایط خودتان را به جای خودتان معرفی کنید. ضمناً فراموش نکنید که اگر نسخه­ دست­‌نویس مقاله­ نویسنده­ای نزد داورانی که هنوز به درخواست همترازخوانی پاسخ نداده­اند باقی مانده باشد، این امر موجب می­‌شود نتیجه­ تصمیم ما به­‌موقع به‌دست آن نویسنده نرسد.
     لطفاً بخش "اهداف و چشم‌­اندازها" و "راهنمای نویسندگان" را به­‌دقت مطالعه نمایید. باید دقت کافی به عمل آید تا مشخص شود مقاله­ تحویل‎شده به مجله متناسبت مجله هست یا خیر. اهداف و چشم‌­اندازهای نشریه را می­‌توانید در فهرست راهنما و صفحات مربوط به "اطلاعات نشریه" ملاحظه کنید.
     ویژگی­ اساسی هر داوری­ این است که مفید و سازنده باشد و ما از داوران درخواست می‌­کنیم که اظهارنظرهایشان را صریح و در عین حال محترمانه به اطلاع نویسنده برسانند. همترازخوان­ها باید ارزیابی نقادانه­‌ا­ی را که مبتنی‌بر شواهد علمی باشد، در جامع‌­ترین شکل ممکن در خصوص مقاله ارائه دهند. مقتضی است که داوران، پیشنهادشان در مورد نسخه­ دست­‌نویس مقاله را جهت تصمیم­‌گیری سرویراستار به او ارائه دهند. شما باید در گزارش خود، به پرسش‌­هایی که نشریه در کاربرگ داوری مطرح کرده، پاسخ­‌های مشروحی بدهید. اگر معتقد هستید که مقاله پیش از آنکه پذیرفته شود نیاز به بازبینی دارد، پس لطفاً پیشنهاد­های خود را در خصوص نحوه­ی بهبود کیفیت مقاله ارائه دهید. به همین ترتیب، اگر احساس می­‌کنید که مقاله‌­ای فاقد کیفیت لازم است و امیدی نیست که در حدی بهبود یابد که قابل چاپ شود، پس باید پیشنهاد رد آن مقاله را بدهید.

     همچنین موارد زیر را نیز باید رعایت کنید:

  • مطالب خود را روشن بنویسید تا افراد غیرانگلیسی­ زبان نیز آن را متوجه شوند.
  • از بیان واژگان مغلق و غیرمعمول خودداری کنید؛ مخصوصاً از واژگانی استفاده نکنید که حتی انگلیسی­ زبانان را نیز سردرگم کند.
  • هنگامی‌که می­‌خواهید در مورد خاصی اظهار نظر کنید، نکته‌های خود را شماره­‌گذاری کرده و محل آن نکته‌ها را با ذکر شماره­ی صفحه و سطر مورد نظر در نسخه­ دست­‌نویس خود مشخص کنید.
  • اگر از شما خواسته­‌اند که فقط در مورد بخش‌­ها یا جنبه­‌های خاصی از نسخه­ دست­‌نویس اظهارنظر کنید، باید دقیقاً مشخص کنید که این موارد کدامند.
  • با اثر نویسنده به‌­گونه‌­ای برخورد کنید که انتظار دارید بقیه با اثر شما آن برخورد را داشته باشند.

      «برگه­ی امتیازدهی داور» را فقط دبیران رؤیت می­‌کنند و نظرات داوران را نویسندگان مقاله نیز ملاحظه می­کنند. همچنین باید مشخص کنید که نسخه­ دست­‌نویس مقاله از لحاظ دستوری، نقطه‌­گذاری و املایی نیاز به اصلاحات دارد یا نه (و این کار باید بی‌­درنگ انجام پذیرد).

 حفظ حریم خصوصی و امانت­داری
(تهیه شده بر اساس "توصیه­‌های ICMJE در خصوص اجرا، گزارش­دهی، ویرایش، و نشر فعالیت­‌های علمی در نشریات پزشکی")
در نشریه، نسخه­ دست­‌نویس مقاله­‌ها باید با رعایت کامل امانت­‌داری، مورد داوری قرار گیرند. نویسنده‌­ها هنگامی که نسخه­ دست­‌نویس مقاله­ی خود را برای داوری ارائه می­‌دهند، به سردبیران اعتماد کرده و نتیجه­ فعالیت­‌های علمی و تلاش­‌های خلاقانه­ خود را که اعتبار و شغل­شان در گرو آن است، در اختیار آنان قرار می­‌دهند. افشای جزئیات محرمانه­ مقاله­‌ها در طی داوری نسخه­ دست­نویس آنها، ناقض حقوق نویسنده است. داوران نیز به نوبه­ی خود از حق امانت­داری برخوردار هستند که باید از سوی سردبیر رعایت شود. اگر ادعایی نسبت به عدم صداقت یا تقلب وجود داشته باشد، امانت­داری را می‌توان نقض کرد و اگر غیر از این باشد، باید آن را محترم شمرد. سردبیران نباید اطلاعات مربوط به نسخه­ دست‌­نویس (شامل زمان دریافت، محتوا، وضعیت فرایند داوری، اظهارنظرهای داوران، و یا وضعیت نهایی مقاله) را به افرادی غیر از نویسندگان و داوران افشا کنند. این شامل تقاضا برای استفاده از این مطالب در روندهای قانونی هم می‌­شود.
سردبیران باید این مسأله را برای داوران روشن کنند که نسخه­‌های دست­‌نویس مقاله­‌هایی که برای آنان ارسال می‌­کنند در زمره­ی مکاتبات مصون­از­افشا[8] و جزو دارایی­‌های شخصی نویسنده محسوب می­‌شوند. بنابراین داوران و اعضای هیأت تحریریه باید به حقوق نویسنده احترام گذاشته و پیش از انتشار نسخه­ی دست­نویس، در مورد اثر نویسنده به­طور علنی صحبت نکرده و از مطالب آن به نفع شخصی بهره­برداری نکنند. داوران مجاز نیستند که از نسخه­ دست­نویس مقاله­‌ها برای خود رونوشت نگه داشته و یا آن را در اختیار افراد دیگر قرار دهند، مگر این که با اجازه­ی سردبیر باشد. داوران پس از تحویل کار خود، باید رونوشت­‌های اضافی نسخه­‌های دست­نویس را یا معدوم کنند و یا تحویل دهند. دبیران نباید رونوشت نسخه­‌های عودت ­داده ­شده را پیش خودشان نگه دارند. اظهارنظرهای داوران نباید منتشر شده یا اینکه بدون اجازه­ی داور، نویسنده، و سردبیر به بیرون درز پیدا کند.

رهنمودها و نمودارهای COPE
نشریه متعهد می­‌گردد تا در فرآیند و مسائل مربوط به داوری و انتشار مقاله­‌ها پایبند رهنمودها و نمودارهای کمیته­ی اخلاق نشر بوده و آنها را به‌‌کار بندد. برای کسب اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید.

استانداردهای بین‌المللی برای نویسندگان و سردبیران
نشریه متعهد می­‌گردد که در طراحی و هدایت فرآیند داوری و انتشار نشریه و نحوه­ی برخورد با مسائل مرتبط با آن، از "استانداردهای بین‌­المللی برای نویسندگان و سردبیران" که توسط "کمیته­ اخلاق نشر" تدوین شده است، پیروی کرده و آنها را به‌کار ببندد. استانداردهای بین‌­المللی نویسندگان و داوران را در اینجا می­‌توانید ملاحظه کنید.

تضاد منافع در فرایند داوری
اگرچه ما همترازخوانی دوسویه را به‌کار می­‌بندیم، با این حال دنیای امور پژوهشی گستره­ی کوچکی دارد. بدین معنی که بسیاری از داوران ممکن است نویسنده­ای را به دلیل آشنایی با آثارش شناسایی کنند. شما یقیناً می­‌توانید ارزشیابی منصفانه­‌ای را در قبال مقاله­‌ای که توسط یک دوست یا رقیبش نوشته شده ارائه دهید، ولی:

  • اگر تضاد منافع بسیار چشم‌گیر باشد، باید این موضوع را با سردبیر در میان بگذارید.
  • اگر تضاد منافع موجب شود به طور جدی سوگیری مثبت یا منفی داشته باشید، پس بهتر است درخواست برای داوری را نپذیرید.
  • در همه حال از قضاوت و انتقادهای شخصی بپرهیزید و صرفاً مقاله را قضاوت کنید. به احتمال قوی این کار مورد استقبال نویسنده قرار می­گیرد و او را به انجام کارهای بهتر سوق می­‌دهد.
  • هر سردبیری از صداقت در بیان تضاد منافع قدردانی می­کند، حتی اگر این امر موجب شود که به دنبال یک داور جایگزین بگردد.

 اگر در خصوص تضاد منافع یا نسبت به مسائل اخلاقی مقاله نگرانی دارید، لطفاً موضوع را با ایمیل رسمی نشریه به هیأت تحریریه اطلاع دهید.