تحلیل و بررسی سند الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت از منظر علم و فناوری با رویکرد دفاع غیرعامل

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه سیاست‌گذاری علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

2 دکترای تخصصی سیاست‌گذاری علم و فناوری، دانشگاه مازندران، مازندارن، ایران

چکیده

دوره حاضر که عصر اقتصاد دانش­بنیان نام دارد با تغییرات سریع و فزاینده در دانش بشری و عرصه­های مختلف اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، سیاسی و فناورانه روبه­روست. مواجهه با چنین شرایطی، مستلزم هوشیاری و واکنش‌های پیش­دستانه سیاست‌گذاران علم، فناوری و نوآوری نسبت به تغییرات و پیشامدهای آتی، پیشرفت­های مختلف فناوری و تأثیرات بلندمدت آنهاست. در این راستا، الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت یک الگوی عملی است که به تعبیر مقام معظم رهبری به ما می‌گوید که به کدام سمت و برای کدام هدف داریم حرکت می­کنیم. به­وسیله این الگوست که وضعیت مطلوب باید تصویر شود و چگونگی رسیدن از وضع موجود به وضع مطلوب هم باید بیان شود. در همین راستا در دنیای امروز پدافند غیرعامل به‌عنوان یک اصل ثابت برای ادارۀ کشور و صیانت از مردم در برابر هر تهدید مطرح شده و بدیهی است کم‌توجهی به اهمیت آن در اسناد بالادستی کشور، شرایط دشواری را در زمان بروز بحران‌های امنیتی و تهدیدهای سخت و نرم دشمن بر کشور تحمیل خواهد کرد. بنابه تعریف، پدافند غیرعامل مجموعه اقدامات غیرمسلحانه‌ای است که موجب افزایش بازدارندگی، کاهش آسیب­پذیری، تداوم فعالیت‌های ضروری، ارتقای پایداری ملی و تسهیل مدیریت بحران در مقابل تهدیدها و اقدامات نظامی دشمن می­شود که تحقق این موضوع به یک راهبرد علمی و عمیق پیش­دستانه علی­الخصوص در مورد مفاهیم نوظهور نیازمند است.

کلیدواژه‌ها

پورعزت، علی‌اصغر (1398). نقدی بر تخصص­گرایی در سند پیشرفت روزنامه جوان.
جلالی فراهانی، غلامرضا (1390). نگاهی به تهدیدات نوین و نقش بسیج در حوزه پدافند غیرعامل. تهران: بوستان حمید.
جلالی، غلامرضا (1391). وارد مرحله جدیدی از تهدیدات شده‌ایم. خبرگذاری ایسنا.
جلالی، غلامرضا (1397).  نیازمند ایجاد ۱۶ رشته جدید با موضوع پدافند غیرعامل در دانشگاه‌ها هستیم. خبرگذاری ایسنا.
جلالی، غلامرضا (1397). اینترنت اشیا؛ از تهدید ‌تا فرصت. روزنامه همشهری.
جلالی، غلامرضا (1397). نیازمند ایجاد ۱۶ رشته جدید با موضوع پدافند غیرعامل در دانشگاه‌ها هستیم. خبرگذاری ایسنا.
حسینی‌امینی، حسن (1390). پدافند غیرعامل و کاربرد آن در شهرسازی. تهران: ارمغان.
خالدی، حمیدرضا (1397). پدافند غیرعامل در واحد تهران شمال. وبگاه پایداری ملی.
خاندوزی، سیداحسان (1398). ارزیابی سند پایه الگوی اسلامی - ایرانی پیشرفت. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
رجایی، سهیلا (1397). اهمیت جامعه نخبگان در نظام سلامت. شبکه مطالعات سیاست‌گذاری عمومی.
رزوقی، رضا (1396). طراحی و اعتباریابی  چهارچوب برنامه درسی آموزش پدافند غیرعامل. پژوهش‌های برنامه درسی.
رشید، غلامعلی؛ زنجانی، داود؛ سعادت‌راد، علیرضا؛ حسن‌نژاد مقدم، شهرام (1396). تدوین راهبردهای دفاع همه‌جانبه در حوزه جنگ آینده. تهران: مطالعات دفاعی استراتژیک.
طرهانی، فرزاد و آزادیان دلسم، رفائیل (1397). رابطه علم، فناوری و نوآوری با دفاع دانش‌بنیان براساس گفتمان ولایت‌فقیه و اسناد بالادستی. فصلنامه مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، 8(33)، ۲۳۷-۲۷۲.
شریعتی، شهروز؛ و سلیمانی‌پور، زهرا (1394). تضمین‌های بنیادین الگوی اثربخش اسلامی و ایرانی پیشرفت. دوفصلنامه الگوی پیشرفت اسلامی- ایرانی، 3(6)، 49-72.
شمسایی زفرقندی، فتح‌اله (بی‌تا). مقایسه پدافند غیرعامل در کشورهای مختلف جهان.
شهیر، احسان؛ و ساری، حسین (1398). راهبردهای علم و فناوری استحکام ساخت درونی قدرت ملی نظام جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه امنیت ملی، 9-31، 51-78.
شیرازی، حسن؛ غلامی، عباس؛ و اوجاقی، علی (1396). تبیین نقش علم و فناوری در الگوی ایرانی- اسلامی پیشرفت در حوزه دفاعی امنیتی. فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 15(69)، 137-158.
عباسی شوازی، محمدتقی و کرمی، فرشاد (1394). دین و سرمایه اجتماعی: مطالعه رابطه مشارکت در اجتماعات دینی و سرمایه اجتماعی. فصلنامه مطالعات توسعه اجتماعی-فرهنگی، 4(13)، 97-121.
غلامی، رضا (1398). الگوی پایه اسلامی - ایرانی پیشرفت؛ آنچه هست، آنچه باید. خبرگزاری بسیج.
فرامرزپور دارزینی، بیتا؛ و خاندان، نسرین (1386). نقش واحدR&D  بر کارآفرینی و ارزش‌افزوده بنگاه‌های کوچک و متوسط. فصلنامه تخصصی رشد فناوری، 4(14)، 34-46.
کامران، حسن؛ و حسینی‌امینی، حسن (1390). کاربرد پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای، مطالعه موردی: شهریار. فضای جغرافیایی. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، 3(8)، 107-120.
منصوری، رضا (1398). نقد «الگوی پایه در حوزه علم، فناوری و نوآوری». همایش سالانه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت.
مهرعلیزاده، یداله؛ و خبیر، طیبه (1397). پروژه بین‌المللی‌سازی دانشگاه‌های ایران و تجربه دانشگاه شهید چمران اهواز در تدوین برنامه استراتژیک بین‌المللی­سازی .In م. تیشه یار، راهنمای بین‌المللی‌سازی آموزش عالی در ایران. تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.
نبوی، سید عبدالأمیر (1395). مطالعات میان‌رشته‌ای و تکثر روش‌شناختی برخی ملاحظات و پیشنهادها. فصلنامه مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، 2(8)، 57-74.
نصیرزاده، علی (1395). نقش آموزش‌وپرورش در پدافند غیرعامل. کنفرانس ملی پدافند غیرعامل در قلمروی فضای سایبر.
نیلی، مسعود (1396). ابرچالش اقتصاد ایران از زبان مسعود نیلی. خبرگزاری ایران آنلاین.
نیازی. مریم؛ شفایی مقدم، الهام؛ و پروری آرانی، زینب (1393). جایگاه سرمایه اجتماعی در پدافند غیرعامل. همایش ملی پدافند غیرعامل و علوم انسانی. کاشان.
واعظی­نژاد، محمد؛ و سروری، حامد (1389). مطالعه تطبیقی رصدخانه‌های علم و فناوری جهان و ارائه الگوی پیشنهادی. چهارمین کنفرانس ملی مدیریت تکنولوژی ایران.
Falk, K. (2005). Preparing for disaster: a community-based approach. Copenhagen: Danish Red Cross press.
Jahangiri, K., Izadkhah, Y., & Tabibi, S. (2011). A comparative study on community-based disaster management in selected countries and designing a model for Iran. Disaster Prevention and Management: An International Journal, 20(1), 82-94.
Marsh, G., Smale, S., & Buckle, P. (1999). Community impact issues: group report on community impact issues following possible major prolonged disruptions to utilities or possible Y2K situations. mimeo
Fischer , H. (2002). Terrorism and 11 September 2001: does the “behavioral response to disaster” model fit? Disaster Prevention and Management: An International Journa, 123-127.
  • تاریخ دریافت: 04 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 05 تیر 1399
  • تاریخ پذیرش: 06 آبان 1399